Hoge inflatie, we blijven er maar last van hebben. Waar in de samenleving merken we dit en hoe kunnen we het oplossen?
Inflatie is het snelst voelbaar in de portemonnee van huishoudens; met hetzelfde geld kun je minder kopen. Waar een pak yoghurt vorig jaar bijvoorbeeld 2 euro kostte, kost het bij inflatie van 10 procent dit jaar ineens 2,20 euro. Omdat de prijs van alledaagse producten plotseling flink stijgt en huishoudens met lagere inkomens weinig buffers hebben, hebben zij vooral veel last van hoge inflatie.
Pensioenfondsen willen het liefst de pensioenen die ze uitkeren ieder jaar verhogen in lijn met de prijsstijgingen veroorzaakt door inflatie. Dit noemen we indexeren. Maar helaas lukt dit niet altijd. Pensioenfondsen mogen alleen verhogen als ze voldoende vermogen hebben. Dit is lang niet altijd het geval. Dus als er hoge inflatie is, kun je met hetzelfde pensioen minder kopen dan voorheen.
Als de prijzen sterk stijgen ontstaat er onzekerheid over de kosten en opbrengsten van langlopende projecten. Denk aan de woningbouw of de aanleg van wegen. Op het moment van investeren kan een project naar inschatting een bepaald bedrag kosten. Als de bouw lang duurt en er is hoge inflatie, kunnen de kosten veel hoger uitpakken. Langdurig hoge inflatie kan dus voor onzekerheid zorgen bij bedrijven en zij zullen daarom huiveriger worden om te investeren in langdurige projecten.
Zoals we tijdens de energiecrisis na de inval van Rusland in Oekraïne hebben gezien, kunnen huishoudens en bedrijven die het moeilijk hebben om steun van de overheid vragen. Dit kan leiden tot een tekort op de begroting van de staat. Bovendien ontstaat het risico dat als de steun niet gericht genoeg is naar groepen die het hardst financiële hulp nodig hebben, dat de hulp de economische vraag juist vergroot en de inflatie versterkt. Dan kan de steun dus averechts uitpakken.
Zowel voor huishoudens, bedrijven als de overheid is langdurig hoge inflatie dus onwenselijk. Wij bij de Nederlandsche Bank kunnen samen met de Europese Centrale Bank de rente verhogen. Dit, in combinatie met een overheid die niet te veel geld uitgeeft en werkgevers en werknemers die niet te snel de lonen of winsten verhogen, kan ervoor zorgen dat de inflatie op de langere termijn terugzakt naar de beoogde 2%.
De hoge inflatie heeft een sterke invloed gehad op de recente loongroei. Over het algemeen werkt de stijging van de lonen echter niet volledig door naar de prijzen, wat aangeeft dat de kans op het ontstaan van een loon-prijsspiraal klein is. Dat blijkt uit een nieuwe Analyse van DNB.
Lees meer Nieuw onderzoek bevestigt kleine kans op loon-prijsspiraal
‘De inflatie is weer bijna onder controle, zonder dat we noemenswaardige schade aan de economie hebben toegebracht in de vorm van een echte recessie. Volledige werkgelegenheid is behouden.’ Dat zei Klaas Knot in een interview met Marijn Jongsma en Joost van Kuppeveld van Het Financieele Dagblad.
Lees meer Interview Klaas Knot in Het Financieele Dagblad
Op 16 januari 2024 schoof Klaas Knot, samen met Pieter Hasekamp van het Centraal Planbureau en Bas van den Dungen van het ministerie van Financiën, aan bij de formatiegesprekken om te spreken over de stand van de economie.
Lees meer Slideshow Klaas Knot bij de formatiegesprekken
Interview met Klaas Knot door Peet Vogels van het Algemeen Dagblad. Gepubliceerd op 23 december 2023.
Lees meer Interview klaas Knot in het AD
